داروهای درمان بیماری های عفونی/ داروهای ضد باکتری/ داروهای موثر بر دیواره یا غشاء سلولی/ بتالاکتام ها/پنی سیلین ها (قسمت سوم- آمینو پنی سیلین ها)

همانگونه که بیان شد، پنی سیلین ها شامل ۴ خانواده به شرح زیر هستند:

۱.خانواده پنی سیلین جی
۲. آمینو پنی سیلین ها
۳.پنی سیلین های ضد استافیلوکوک
۴.پنی سیلین های ضد سودوموناس

داروهای زیر از آمینو پنی سیلین ها در فهرست دارویی ایران موجود هستند:

Ampicillin
Ampicillin+Sulbactam
Amoxicillin
Amoxicillin+ Clavulanic acid

آمینو پنی سیلین ها طیف اثر گسترده تری نسبت به خانواده پنی سیلین جی دارند.
با توجه به اینکه آنتی بیوتیک های موثر بر دیواره سلولی، عمدتا روی باکتری های گرم مثبت موثر هستند، آمینو پنی سیلین ها این مزیت را دارند که روی بعضی از باکتری های گرم منفی هم موثرند.

برای افزایش طیف اثر آمینو پنی سیلین ها به سمت باکتری هایی که آنزیم از بین برنده آنتی بیوتیک (پنی سیلیناز) تولید می کنند، به این داروها مهار کننده های این آنزیم را اضافه می کنند؛ کلاولونات (برای آموکسی سیلین) و‌ سولباکتام (برای آمپی سیلین).

طیف اثر آمپی سیلین و‌ آموکسی سیلین بسیار به هم شبیه است اما آموکسی سیلین جذب گوارشی بهتری دارد. در ضمن مصرف سه بار در روز آموکسی سیلین نسبت به مصرف چهار بار در روز آمپی سیلین، مزیت دیگر آن محسوب می شود.

برخلاف آموکسی سیلین که روی باکتری شیگلا (عامل اسهال خونی) موثر نیست، آمپی سیلین روی آن موثر است.

آمینو پنی سیلین ها روی عفونت های زیر موثرند:

عفونت های دستگاه تنفسی
آمپی سیلین و آموکسی سیلین درمان موثری برای عفونت های دستگاه تنفس (شامل: سینوزیت، عفونت گوش میانی، برونشیت مزمن و التهاب اپلی گلوت) ناشی از باکتری های: استرپتوکوک پیوژنز، استرپتوکوک پنومونیه و هموفیلوس آنفولانزا محسوب می شوند (آمینو پنی سیلین ها بهترین گزینه برای درمان عفونت های ناشی از استرپتوکوک پنومونیه هستند).
از آموکسی سیلین به عنوان جایگزین پنی سیلین جی برای درمان فارنژیت هم استفاده می کنند.

عفونت های مجاری ادراری
آمینو پنی سیلین ها می توانند عفونت های غیر پیچیده مجاری ادراری ( ناشی از باکتری های اشرشیاکلی یا کلبسیلا) را تا حدودی درمان کنند.

مننژیت
از آمینو پنی سیلین ها برای درمان مننژیت حاد در کودکان (ناشی از باکتری های استرپتوکوک پنومونیه یا نایسریا مننژیتیدیس) استفاده می شود.
برای درمان مننژیت در بیمارانی که نقص سیستم ایمنی دارند (معمولا ناشی از لیستریا مونوسیتوژنز)، ترکیبی از داروهای آمپی سیلین، وانکومایسین و یک سفالوسپورین نسل سوم به کار گرفته می شود.
داروهای درمان بیماری های عفونی/ داروهای ضد باکتری/ داروهای موثر بر دیواره یا غشاء سلولی/ بتالاکتام ها/پنی سیلین ها (قسمت چهارم- پنی سیلین های ضد استافیلوکوک)

همانگونه که بیان شد آنتی بیوتیک های خانواده پنی سیلین جی دو‌ محدودیت بزرگ دارند، یکی اینکه روی باکتری های گرم منفی موثر نیستند و دیگر اینکه بسیاری از استافیلوکوک ها در برابر آنها آنزیم تخریب گر آنتی بیوتیک (پنی سیلیناز) می سازند و پنی سیلین جی قادر به مقابله با آنها نیست.
برای رفع عیب اول، آمینو پنی سیلین ها (مانند آموکسی سیلین) ساخته شدند که روی بعضی از گرم منفی ها موثرند.
برای رفع عیب دوم نیز پنی سیلین های ضد استافیلوکوک ها (سازنده آنزیم پنی سیلیناز) ساخته شدند.

داروهای موجود در فهرست دارویی ایران:

Cloxacillin
Nafcillin

داروهای اگزاسیلین، دی کلوگزاسیلین و متی سیلین از این خانواده در فهرست دارویی ایران موجود نیستند.

با وجود اینکه این آنتی بیوتیک ها روی گونه هایی از استرپتوکوک و‌ پنوموکوک هم موثرند، اما توصیه می شود که فقط برای مقابله با استافیلوکوک ها مورد استفاده قرار گیرند.

کلوگزاسیلین و نافسیلین روی باکتری های حساس، از پنی سیلین جی ضعیف تر عمل می کنند و ضمنا روی باکتری های گرم منفی نیز تاثیری ندارند، لذا نباید به جای پنی سیلین جی و آمینو پنی سیلین ها تجویز شوند.

نافسیلین نسبت به کلوگزاسیلین به مراتب اثربخشی بهتری دارد.

بر خلاف داروهای خانواده پنی سیلین جی، کلوگزاسیلین به اسید معده مقاوم است و‌ به صورت خوراکی قابلیت مصرف دارد (به دلیل تداخل با غذا بهتر است که یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا مصرف شود).

امروزه پیدایش استافیلوکوک های مقاوم به این آنتی بیوتیک ها (به استافیلوکوک های مقاوم در برابر متی سیلین معروف هستند)، اثربخشی آنها را تحت الشعاع قرار داده است.
در چنین شرایطی آنتی بیوتیک های: وانکومایسین، داپتومایسن، کلیندامایسین یا لینزولید به عنوان جایگزین مورد استفاده قرار می گیرند.
داروهای درمان بیماری های عفونی/ داروهای ضد باکتری/ داروهای موثر بر دیواره یا غشاء سلولی/ بتالاکتام